Elk jaar wanneer ik Onderwijsmomenten op mijn Facebooktijdlijn voorbij zie komen, denk ik: volgend jaar ga ik echt meedoen en een stukje schrijven, want elk jaar opnieuw springt er niet echt een fantastisch onderwijsmoment in mijn gedachten. Volgend jaar vast wel, denk ik dan.
Ik sta nu 20 jaar voor de klas en in die periode heb ik verschillende groepen gehad, maar de meeste jaren heb ik doorgebracht als juf van een groep kleuters. Hoewel ik de PABO heb gedaan en dus niet “een echte kleuterjuf” ben, zie ik mezelf wel zo. Ik vind het werken met kleuters gewoon heerlijk. Niet alleen omdat de kinderen zo ontzettend enthousiast en leergierig zijn bij alles wat je ze aanbiedt, maar ook omdat je in een kleutergroep je eigen onderwijs kunt maken. Zonder methode, maar aan de hand van de leerlijnen je eigen lessen en materialen ontwerpen, alle kinderen bedienen op hun eigen niveau, doelen bereiken door verschillende activiteiten in te zetten, waarbij je inspeelt op de interesses van een specifieke leerling… Ja, dat vind ik fantastisch om te doen.
Maar goed, toen kwam dus het onderwijsmoment van afgelopen schooljaar: de formatie. Onze school krimpt en er zou een kleutergroep afgaan. Dan voel je de bui natuurlijk al hangen als niet-Klosser. Mijn duo en ik kunnen het ontzettend goed vinden met elkaar, dus we stelden ons behoorlijk flexibel op, op voorwaarde dat we samen een groep zouden krijgen. Dat werd uiteindelijk groep 3/4. Prima, we zagen het al helemaal voor ons: wij zouden wel even eigenhandig het onderwijs in groep 3 vernieuwen. We zouden spelend leren introduceren in de onderbouw, de doorgaande leerlijn borgen en eindelijk de overgang van 2 naar 3 soepel laten verlopen, de kinderen handelend met materialen laten werken en alle kinderen op eigen niveau laten werken en vooral, ons eigen onderwijs blijven maken.
Al snel werden we met de neus op de feiten gedrukt. Dit schooljaar zijn er nieuwe methodes aangeschaft voor rekenen, wereldoriëntatie en begrijpend lezen, naast de methodes voor leren lezen, taal, spelling, technisch lezen en schrijven. Aangezien we een combinatieklas hebben, betekent dit kortweg dat we dagelijks minstens 8 lessen moeten voorbereiden, uit methodes die we helemaal niet kennen. En de grootste vijand in groep 3 en 4 leerde ik al snel is tijd. Tijd om je lessen goed voor te bereiden, tijd om instructie te geven, tijd voor verlengde instructie, tijd om al die werkboekjes na te kijken, tijd om te plannen, tijd voor administratie en dan ook nog tijd zien te vinden om leuke dingen te bedenken en te maken. En dan moet je nog ergens op het rooster vrijmaken om al die leuke dingen die bedacht en gemaakt zijn in te passen, tussen het toch al bomvolle en gestructureerde programma dat er ligt. Het beklemmende gevoel bekroop me al snel, dat ik in de richting van een methodeslaaf werd geduwd en dat wil ik absoluut niet zijn.
De eerste weken in groep 3/4 vond ik dan ook erg heftig. Alles was nieuw voor me: de methodes, de digibordsoftware, de resultatenmonitor en de manier waarop er naar de resultaten gekeken wordt. De kleuters volgden we in hun eigen ontwikkeling en wanneer een doel nog niet volledig beheerst werd, dan was dat geen probleem, dan gingen we daar verder mee oefenen, dan was het kind nog niet zover in zijn of haar ontwikkeling. In groep 3 is het opeens anders. Kinderen die soms wel 1,5 jaar schelen qua leeftijd, moeten op dezelfde dag hetzelfde doel bereiken. En zo niet, rolt er uit de resultaten monitor een onvoldoende in dieprood gemarkeerd, dan heb je als juf wat uit te leggen. Slik. Natuurlijk is dat wat kort door de bocht geformuleerd, maar zo voelde het voor mij wel. Dat wat ik als kleuterjuf zo goed kon, loslaten en vertrouwen op de ontwikkeling van de kinderen en ook het vertrouwen hebben in mezelf als juf, dat ik zie wat de kinderen wanneer nodig hebben en hierin kan voorzien, was even helemaal weg. Daarop nam ik een besluit: ik ga het loslaten en het meer op mijn eigen manier doen. Splitsingen oefenden we met het verdelen van pakjes, keersommen werden op tafel getekend, spelling oefenden we met een loop en ren spel op de gang, het gewone dictee werd vervangen voor een dictee rond Sinterklaas op een wisbordje en de klok oefenden we met coöperatieve werkvormen. Niet alle werkboekjes worden meer van boven tot onder ingevuld, maar de kinderen werken aan de doelen, zijn actief betrokken, enthousiast en zijn aan het leren. Dat besef maakt mij een gelukkig juf van groep 3/4 en is mijn Onderwijsmoment van dit jaar.
Joyce Kuenen
