“Afscheid”

De afgelopen vijfentwintig jaar was mijn werk het onderbrengen en opvangen van leerlingen in het Barlaeusgymnasium in Amsterdam: ze een studiewerkplek bieden en hulp bieden als ze met een vraag zaten die meestal klonk als: welk boek zal ik gaan lezen.

Er kunnen, sinds 15 jaar, maximaal zo’n 150 leerlingen plaatsnemen in verschillende ruimtes van de mediatheek, met of zonder computer. Het heeft me in de loop van de eerste jaren veel moeite gekost om het voor elkaar te krijgen dat leerlingen rekening met elkaar hielden, qua overlast. Wat ik probeerde over te brengen op de leerlingen was dat je ook lol kan hebben zonder dat anderen er mee van hoeven te genieten en dat begon te lukken doordat ik een steeds grote gedeelte van de leerlingen mee kreeg. En als ik eenmaal een meerderheid had, werd het steeds makkelijker.

Een school is er voor de leerlingen om sociale redenen èn om te leren: het primair proces. En als ik mijn werk goed deed, werd er bij mij ook geleerd: mèt leraar, als er een docent een mediatheeklokaal gebruikte, en zonder docent als leerlingen er zelfstandig of in groepjes werkten. Er wordt veel gemeten in het onderwijs, maar niet leer-rendement in de mediatheek, dus beste lezer, geloof me maar: er werd geleerd, anders had ik ergens halverwege teleurgesteld afgehaakt.

Ondertussen was mijn taak ook die van een schoolbibliothecaris: iemand die leerlingen op weg zou kunnen helpen naar goede informatie. Ik heb daarover veel geleerd en raakte er steeds meer van overtuigd dat die weg naar de juiste informatie veranderd was van een duidelijk door knipsels en kaartenbakken afgebakend pad naar een vierbaans snelweg waar van alles kon gebeuren. Dus ging ik bloggen over die veranderingen zodat ik een publiek kreeg dat groter was dan de school.

Ondertussen raakte ik er steeds meer van overtuigd dat het ook de samenleving is die verandert onder druk van media en vooral de onderliggende technologie. Dus startte ik in 2013 nog een blogserie: “De Netwerkmaatschappij”, inmiddels ben ik bij deel 33 en niet te stuiten. Nieuwe afleveringen voor beide series schrijf ik als ik een paar actuele boeken en artikelen heb gelezen en die verwerk ik dan.

Lang verhaal kort: mijn moment, mijn afscheid: op 1 november 2021 nam de school afscheid van me. Er waren mooie speeches van filosoof Hans Schnitzler, van strategisch adviseur Remco Pijpers van Kennisnet, van de rector en collega’s. Het heette een afscheid, maar mijn werk zit er nog lang niet op en mijn publiek is groter dan toen. De samenleving verandert in een steeds hoger tempo; het verband met technologie wordt steeds duidelijker dus mijn werk stopt nooit.

Heerlijk.

Roeland Smeets