Na ruim twaalf jaar in de kinderopvang gewerkt te hebben, als ondernemer (peuter- en buitenschoolse opvang), kriebelde het om terug het onderwijs in te gaan. Ik miste het lesgeven. Omdat ik regelmatig in scholen kwam, verhalen hoorde van de kinderen, goede contacten had met leerkrachten en directeuren van scholen, maar ook de berichtgeving rond het basisonderwijs bijhield, ben ik altijd betrokken gebleven bij het onderwijs. Een werkveld waar ik vijfentwintig jaar geleden met beide benen in stapte en waar ik altijd met veel plezier gewerkt heb. Een werkveld dat staat voor vele uitdagingen. Nu heb ik in die ruim twaalf jaar in de kinderopvang ook voor vele uitdagingen gestaan en werken/ondernemen in de kinderopvang kun je niet licht opvatten. Het voelde als de juiste keuze om nu deze stap te maken!
Eind februari 2023 besloot ik definitief om het onderwijs in te gaan als herintreder. Echter niet in Nederland. Op Curaçao. Dus….op zoek naar vacatures. Verschillende sollicitatiebrieven gestuurd. Online sollicitatiegesprekken gevoerd. En wat ik niet zo snel had verwacht…een baan per 1 augustus 2023. Als leerkracht groep 1 en 2. Yes! Mijn hart ligt bij het onderwijs aan de jonge kinderen. En omdat ik toch wel verwachtte dat het weer wennen zou zijn was het voor mij belangrijk om te starten in en met een groep waar mijn ervaring voornamelijk ligt: de kinderen van groep 1 en 2.
Het zaadje om op Curaçao in het onderwijs te gaan werken is geplant in de zomervakantie 2022. Ik heb een rondleiding gekregen op een van de scholen. Daarna heb ik tijdens de emigratiebeurs een presentatie bijgewoond over wonen en werken op Curaçao. Dat was een open en eerlijk verhaal.
Onderwijssysteem op Curaçao
Het onderwijssysteem op Curaçao vertoont grote overeenkomsten met dat in Nederland. Het Nederlandstalige onderwijs op Curaçao staat onder toezicht van de stichting NOB en is qua kwaliteit gelijk aan het onderwijs in Nederland.
In 2022 hebben zeven scholen een brandbrief gestuurd naar Den Haag. Op veel scholen worden al jaren verouderde lesboeken gebruikt. Er is een gebrek aan geld en middelen en dat is bijvoorbeeld te zien aan het schoolmeubilair, de gebouwen en faciliteiten.
Februari 2023 is er een rapport (nulmeting) gepubliceerd waarbij als grote kracht genoemd wordt de leerkrachten en niet-onderwijzend personeel. “Ondanks de veelal gebrekkige voorzieningen spannen zij zich in om de leerlingen goed onderwijs te geven. Daarnaast hebben zij vaak de wens om zich verder te ontwikkelen en aanvullende scholing te volgen.” Als uitdaging wordt genoemd: “Een laatste uitdaging is de structuur en het systeem waarbinnen het onderwijs functioneert. De regelgeving is verouderd, te gedetailleerd en/of niet volledig. De rollen, taken en verantwoordelijkheden binnen het systeem zijn niet altijd duidelijk. Het bevoegd gezag van scholen en instellingen, de vakbonden, vertegenwoordiging van ouders en binnen het ministerie, vatten rollen en taken op
verschillende manieren op en het taakbesef varieert. Binnen het huidige systeem is het nemen van verantwoordelijkheid en verantwoording afleggen niet efficiënt en onvoldoende effectief.” Vooral het gebrek aan goede leermiddelen is een groot aandachtspunt. Methodes in het Papiamentu zijn niet toegespitst op alle vakken en de methodes in het Nederlands passen niet voldoende bij de leefwereld van de kinderen op Curaçao.
Basisscholen op Curaçao: Funderend Onderwijs
1. Scholen met Papiaments als voertaal
Er zijn meer dan voldoende scholen op Curaçao met Papiaments als voertaal en als je wil kun je hier vrij makkelijk een plekje krijgen. Klassen met dertig leerlingen of meer zijn geen uitzondering. Het niveau van het onderwijs is niet slecht, maar kan wel afwijken van de Nederlandse standaard. Het verschilt per school, maar het gebruik van digiborden naast of in plaats van de oude vertrouwde krijtborden is al redelijk normaal in Curaçao. Enkele basisscholen op Curaçao, vanwege het beperkte aanbod van lesmateriaal in het Papiaments en met het oog op vervolgstudies in Nederland, schakelen over naar het gebruik van het Nederlands als voertaal in de klas. Echter, de meeste kinderen zullen waarschijnlijk Papiaments als eerste taal blijven gebruiken, zoals tijdens het spelen op het schoolplein. Soms wordt er Nederlands lesmateriaal gebruikt, maar de uitleg kan dan in het Papiaments worden gegeven door de leerkracht.
2. Scholen met Nederlands als voertaal
Deze scholen zijn zeer populair bij de lokale bevolking, wat resulteert in aanzienlijke wachtlijsten. Het blijkt vrijwel onmogelijk om snel een plaats te krijgen tenzij je de juiste connecties hebt.
Marnix School (Protestants Christelijk)
Johan van Walbeeckschool (Openbaar)
Dr. Albert Schweizerschool (Protestants Christelijk)
Vigdis Jonckheer Mensing College Römerschool (Openbaar)
St. Margaretha College (Rooms Katholiek)
St. Franciscus College (RK)
Santa Famia (RK)
Maria Auxilliadora College (RK).
3. Particuliere scholen met Nederlands als voertaal
Een andere mogelijkheid voor Nederlandstalig onderwijs op Curaçao zijn privéscholen. Hoewel het vanwege de kosten niet altijd de eerste keuze is , worden ze vaak toch overwogen wanneer er geen andere optie is voor Nederlandstalig onderwijs. Er zijn vier particuliere basisscholen op Curaçao die volledig Nederlandstalig zijn en tevens zijn aangesloten bij Stichting NOB. Pipita, Klein College, De Meander en de Schroederschool maken deel uit van deze groep scholen. Deze stichting zet zich in voor de bevordering van Nederlandstalig onderwijs in het buitenland en de scholen die erbij zijn aangesloten werken met Nederlandse lesmaterialen en lesprogramma’s. Een voordeel hiervan is dat bij de overstap van een Nederlandse school naar een school op Curaçao, de lesmaterialen en methodieken vaak al bekend zijn, waardoor de overgang makkelijker kan verlopen. Papiamentu wordt vaak als vak gegeven op deze scholen.
4. De International School of Curaçao
De International School op Curaçao kan minder geschikt zijn voor een (tijdelijke) overstap vanuit het Nederlandse onderwijssysteem. Het leersysteem volgt niet dezelfde methodieken als die in Nederland, wat mogelijk kan leiden tot niveauverschillen op verschillende vakgebieden wanneer een leerling overstapt. Daarnaast wordt er op de International School uiteraard lesgegeven in het Engels, wat voor jongere kinderen mogelijk een taalbarrière kan vormen als ze het Engels nog niet voldoende beheersen. Als kinderen voldoende Engels spreken om de lessen te kunnen volgen, kan de International School een goede optie zijn. Het biedt een internationale leeromgeving.
Extra informatie over scholen op Curaçao
Lesuren
Op Curaçao zijn de lesuren anders dan in Nederland. De schooldag begint meestal tussen 07:00/07:30 uur en eindigt rond 13:00 uur. Dit betekent dat kinderen elke middag vrij zijn.
Schooluniform
Veel scholen op Curaçao handhaven nog steeds het gebruik van schooluniformen. Dit gebruik werd ooit ingesteld om de verschillen tussen arme en rijke kinderen minder zichtbaar te maken. Hoewel het uniformbeleid niet overal is afgeschaft, zijn de eisen vaak milder geworden. Bijvoorbeeld, sommige scholen vereisen alleen een identiek shirt met een vrije keuze voor de korte broek of rok eronder. Soms wordt er ook een soort ‘casual Friday’ ingevoerd.
Leeftijd bij aanvang van school
In Nederland starten de meeste kinderen op of rond hun vierde verjaardag met school. Op Curaçao gelden echter andere regels. De wet bepaalt dat een kind op de eerste dag van het nieuwe schooljaar vanaf vier jaar oud mag beginnen. Als een kind niet voldoet aan deze leeftijdsvoorwaarde, moet het een jaar wachten voordat het naar school kan. Sommige scholen hanteren echter hun eigen variant, waarbij kinderen die voor het einde van het kalenderjaar vier worden, aan het begin van het nieuwe schooljaar mogen starten. Over het algemeen is het ongebruikelijk om midden in het schooljaar in te stromen omdat een kind net vier is geworden.
Inschrijven
Inschrijven op een school op Curaçao vergt planning en soms ook netwerken.
De inschrijving voor scholen op Curaçao voor het nieuwe schooljaar begint meestal in februari/maart en wordt aangekondigd in de lokale kranten. Bij de meeste scholen geldt het principe ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. Als de school vol is, kom je op een wachtlijst te staan. Bij privéscholen wordt vaak inschrijfgeld berekend.
Mijn werkomgeving
Gelegen in de wijk Jongbloed, is Pipita een kleine particuliere school met slechts 4 klassen, verdeeld in 2 groepen per klas. Ik werk met de kinderen uit groep 1 en 2 en op dit moment heb ik 16 kinderen in de klas. Ik vind het fijn dat ik, als herintreder in het onderwijs, kon gaan werken op een kleinschalige school. In een klein team, korte lijntjes. Er wordt gewerkt met een intern begeleider/ remedial teacher, een vakleerkracht Papiamentu en elke week krijgen de kinderen moestuinles.
Wat fijn dat er de ruimte is om het onderwijs aan de jongste kinderen vorm te geven zoals ik het wil. Vanuit mijn visie. Daar ligt ook mijn kracht. Daar krijg ik energie van! Ik weet goed waar ik naar toe wil en heb de kennis en ervaring.
Het is ook pittig. Want net als een beginnende leerkracht heb je als herintreder begeleiding nodig. Een sparringpartner. De mogelijkheid om te bespreken waar je tegenaan loopt. En die momenten zijn er genoeg! Ik kom al zeker twaalf jaar op dit mooie eiland, maar wonen en werken is een nieuwe ervaring. We zijn als team gestart tijdens een heel warme periode. En dan merk je dat dat vermoeiend kan zijn. Maar geen geklaag…in de klassen hebben we airco en dat is luxe!
Ik heb gemerkt dat ik er weer in moest komen. Lesgeven verleer je niet, maar ik voelde mij soms wel wat ‘roestig’. Aan de andere kant merk je dat je al snel weer in een bepaalde flow komt. Je hebt te maken met een andere cultuur, dat is omdenken, relativeren en daarop anticiperen. Je er verder in verdiepen, dat helpt enorm. Ervoor open staan. Soms loopt het anders dan je gewend bent en dat vraagt flexibiliteit en creativiteit. En doorzettingsvermogen. Bijzondere momenten zijn er al genoeg geweest: een muurkruiper in de klas, die je klas op stelten zet, maar nergens meer kunt vinden. Geloof mij, deze beestjes stinken als ze niet meer in leven zijn!
Een hagedis, die zomaar de klas komt binnenwandelen en die ik met een bezem weer netjes naar buiten heb gekregen. We geven gymles op het naastgelegen veld en daar hebben we ‘hang’leguanen. Gelukkig rennen ze hard weg als er een legertje kleuters aan komen lopen. De viering van Siman di Kultura en al die heerlijke Curaçaose gerechten en hapjes die we hebben mogen proeven, het schoolreisje naar de bioscoop (Cinekids) met zo’n gave oude schoolbus (met chauffeur, die van doorrijden hield, hoezo rustig over de drempels). Het onderwijscongres, waar ik in een ruimte zat met allemaal kleuterleerkrachten, die de wens uitspraken (of eigenlijk -riepen) dat er uitgegaan moet worden van hun professionaliteit en kennis i.p.v. afnemen van toetsen/werkbladen. Dit naar aanleiding van afschaffing kleutertoetsen in Nederland en werken vanuit observaties, leerlijnen en in hoeken.
Heb ik spijt van deze stap? Nee zeker niet. Het half jaar is voorbij gevlogen! Ik vind het geweldig om weer voor de klas te staan, les te geven en heb het naar mijn zin. Het is een voordeel is dat ik inmiddels vijfentwintig jaar met kinderen werk. En in die jaren veel heb gezien en heb meegemaakt. Je laat je dan niet meer zo snel gek maken. Ben ik wel eens verbaasd? Jazeker. Er zijn zaken in het onderwijs hier op dit eiland, die mij verbazen. Of die ik anders zou willen zien. Die anders zouden moeten gaan, zodat alle kinderen het onderwijs krijgen dat zij verdienen.
Achtergrondinformatie:
https://nu.cw/2022/12/17/engels-als-instructietaal-op-st-antonius-college/
https://caribischnetwerk.ntr.nl/2022/08/13/ongelijkheid-in-het-onderwijs-wanneer-krijgen-scholieren-op-curacao-evenveel-kansen-als-die-in-nederland/
file:///C:/Users/Ang%C3%A9lique%20de%20Haze/Downloads/2023-Definitieve-versie-eindrapport-Nulmeting-Curacao.pdf
https://www.naarcuracao.com/wp-content/uploads/2014/11/Onderwijsfolder-Curacao.pdf
https://canoncuracao.cw/41-onderwijs-op-curacao/
https://curacao.nu/in-memoriam-ruth-zefrin-grote-dame-van-het-onderwijs-op-curacao/
https://www.nuffic.nl/nieuws/de-rijkdom-van-meertaligheid-zo-doen-ze-dat-op-curacao
Angélique de Haze
